Değerlendirme sonucunda tüm raporlar birleştirilerek çocuğun güçlü ve zayıf yönleri belirlenir. Gözlemde öncelik çocuğun davranışları, fizik çevre ile kurduğu ilişki görsel mi?, işitsel mi? dokunma yolu ile mi? Buna bakılır. Bu amaçla aşağıdaki özelliklere dikkat edilir.
Hareket Yöntemleri
Nasıl hareket ediyor? Süratli ve kolay, yavaş ve dikkatli, ayağını sürüyor, kafası düz karşıya bakıyor, kafası öne eğik, cisimlere çarpıyor,
Duyusal Yanıtlar
Sürekli bir ışık kaynağına bakma ve göz kırpma var mı?, cisimleri incelemek için ağzına götürüyor mu?, seslere karşı aşırı duyarlı mı?, kalabalık ortamlarda bağırıp ağlamaya başlıyor mu?, eline aldığı cismi göz önüne getirmeden parmakları ile yokluyor mu?
Postural Durumlar
Başını, boynunu öne, ileri, geri uzatıp çekiyor mu?, vücud pozisyonlarında ve duruşta değişiklik var mı?, kafasına değişik pozisyonlar veriyor mu?, Çocuğun pozisyonu değişmekle görme ve görmeyi kullanma değişiyor mu?
Çocuğun incelenmesinde, her iki gözü birlikte kullanıp kullanmadığı, bir işlevi başarmada yardıma gerek duyuyor mu?, yardım istiyor mu?, kullanılan objenin büyüklüğü, odanın aydınlatma şekli, değerlendirmeyi yapanın çocuğa olan uzaklığı mutlaka belirtilmelidir.
Değerlendirme için kullanılacak malzeme şunlardır:
Pille çalışan iki adet küçük ve 1 adet büyük el feneri, yanıp sönen değişik büyüklükteki oyuncaklar, çocuğun tanıdığı ve sevdiği cisimler, giysileri, renkli balon ve değişik renk ve büyüklükte toplar, sıkınca ses çıkaran oyuncaklar, küçük müzikal aletler, ziller
İnceleme Yöntemleri
Pupil Işık Reaksiyonu
Küçük el feneri her iki göz bebeğine loş bir odada tutulur. Göz bebeğinin verdiği cevap incelenir. Büyüyebilir, küçülebilir veya hiç değişmeyebilir. Bu muayeneyi çocuk değişik pozisyonlarda iken ve göz bebeğinin değişik kadranlarından yapmakta fayda vardır.
Göz Kas Dengesizliğinin Araştırılması
Küçük el feneri ile göz bebeğinden yansımanın muayenesidir.Ortalama 20 cm mesafeden ve burun kökü hizasında el feneri her iki göze doğru tutulur ve ışık reflesi her iki göz bebeğinde simetrik noktalarda mı kontrol edilir. Bazı anatomik göz bozukluklarında aniridi, lökom gibi, refleyi görmek zor olabilir.
Göz Kırpma Refleksi
Parmaklar açık olarak el göze doğru getirilir. Göz kırpıyor mu? Bakılır.
Farklı Görsel Tavırlar
Bazı çocuklarda sürekli ışığa bakma, göz kırpma, gözüne bastırma gibi davranışlar olabilir. Genelde görme derecesi çok düşük çocuklarda görülür, ışık hissi ve gölge kavramı vardır.
Gözlerden Birini Tercih Etmesi
Çocuk gösterilen oyuncağa hep bir taraf görme alanı ile bakabilir veya oyun esnasında tek tek gözler kapatıldığında bir tarafta sürekli huzursuz olabilir. İyi gören göz kapatılınca ağlar.
Görme Alan Araştırması
Yüzün önünde 1m ile 20 cm kadar değişen mesafelerden gösterilen oyuncak veya yanan el fenerine yanıt alınıyorsa merkezi görme alanında görüş var demektir. Daha sonra ışık veya oyuncak görme alanının değişik kadranlarından alt, üst ve her iki yandan yaklaştırılarak merkeze doğru getirilir. Cevap alınan nokta görme alanının dış kısmı olarak kabul edilir. Değişik pozisyonlarda tekrarlanmalıdır. Tecrübe önemlidir.
Belli Bir Görme Alanının Tercih Edilmesi
Yapılan çalışmada çocuk sadece bir veya iki kadranda yanıt verebilir. Bu durumda tüm görsel çalışmalar bu kadrandan yapılmalıdır.
İki eş büyüklükte oyuncak alt-üst, sağ-sol olacak şekilde çocuğa gösterilir, çocuk sürekli bir kadranı tercih ediyorsa bu tercih ettiği görme alanı olabilir. Organik hasar olması şart değildir.
Takip Muayenesi
El feneri veya hareketli bir oyuncağı takibi istenir. Değişik yönlerde yatay, dikey ve eğik eksenlerde , araştırılır. Takip ediyor mu?, Takipvarsa, nasıl takip ediyor? gözle mi?,
başla mı?, her ikisi ile mi? yapılıyor bakılır. Dikkat edip etmediği araştırılır. Değişik pozisyonlarda tekrarlanmalıdır.
Bakışı Farklı Cisimlere Yönlendirme
Çocuğun önünde oturulur. Her iki eldeki el fenerlerinden sıra ile biri ve diğeri yakıp söndürülür. Değişik eksenlerde ve pozisyonlarda tekrarlanır. Çocuğun bakış değiştirmesi süre isteyebilir.
İzleme (Bir Çizgi Hattında Bakışların Bir Cisimden Diğerine Yönlendirilmesi)
Çocuğun önüne bir hat boyunca üç adet cisim konur. Cisimlere sıra ile bakması istenir.Cisimlerin konumları değiştirilerek tekrarlanır. Çocuğun pozisyonu değiştirilerek tekrarlanır.
Işığa ve Cisimlere Uzanma, Yakalama Çabası
Çocuğun görme alanı içinde olacak tarzda değişik mesafelerde oyuncaklar etrafa serpiştirilir. Çocuğun bunlara ilgisi, alma çabası, alış şekli araştırılır.Dik duran ve yatan çocuklar için cisimler asılarak araştırma yapılır.