1. Serebral Palsi'de Göze (Ön Görme Yollarına) Ait Görme Bozuklukları
Tipik gelişen çocuklara göre serebral palsi de kırma kusurları, myopi (Uzağı görememe), hypermetropi( Yakını görememe) ve astigmatizma daha sık görülür. Akkomodasyon bozukluğu yani yakına bakışta uyumun olmaması serebral palsi de sıktır ve bu çocuklarımızda kırma kusuru olmasa dahi yakın düzeltme için gözlük verilmelidir. Akkomodasyon bozukluğu serebral palsili çocuğun iletişimini zorlaştırır, okuma yazma gibi yakın çalışma becerişlerinde güçlüğe neden olur.
Ayrıca katarakt (Göz merceğinin bulanık olması, kesifleşmesi), Retina (sinir tabakasında) dejeneresans ve distrofiler, ROP (prematüre doğumdaki retina hastalığı) ve optik sinir hasarı da serebral palsili çocuklarımızda sık gördüğümüz bozukluklardır .
2. Göz Hareket Bozuklukları
Nistagmus (Gözler de titreme), Okülomotor apraksi( hareketi başlatmada güçlük), şaşılık, hareketli cisimleri takip etmede zorlanma, şaşılık gibi bozukluklar görülür. Aynı eklem hareketlerinde ki zorlanma gibi göz devinim bozuklukları da görmemizi etkili kullanmamızı güçleştirir. Serebral palside ki göz hareket bozuklukları, çocuğun bilişsel gelişimini olumsuz etkiler.
3. Kortikal Görme (Arka Görme Yolları) Bozuklukları
Kiazma ile birincil görme korteksinde ki görme yollarında ki hasarlar ile ortaya çıkarlar. En sık rastlanan etken periventriküler lökomalazilerdir. Bunun sonrasında görme alan kayıpları olur. Kortikal görme bozukluğunda çocuklar durağan yerine hareketli cisimlerle daha ilgilidirler. Karmaşık ortamlarda görmeyi kullanma da zorlanırlar. Görme ile birlikte dinleme zorlaşmışdır, dinlerken görmeyi kapatabilirler. Cisme uzanırken kafalarını çevirirler. Göz teması kurmada zorlanırlar.
4. Serebral (Beynin Yüksek Merkezleri İle İlgili) Görme Bozukluğu
Beynin yüksek merkezlerinde, gözden gelen görsel bilgi işlenir. Hasar sonrasında görsel algı bozuklukları oluşur. Ön akım hasarında tanıma güçlükleri vardır. İnsan yüzlerini, harfleri, şekilleri, cisimleri tanıyamazlar. Arka akım hasarında vücut farkındalığı, el-göz koordinasyon bozukluğu, mekan farkındalığının olmaması, dikkat dağınıklığı görülür.
Serebral Palsili Çocukta Görme Bozukluğu İ.in Hangi Muayeneler Yapılır
Serebral palsi de dört basamaklı bir görme muayenesi yapılmalıdır. Her göz hekiminin yaptığı , rutin göz muayenesi çocuğun neyi nasıl gördüğünü betimlemez.
- Rutin göz muayenesi
- İşlevsel görme muayenesi
- Az görme muayenesi
- Görsel algı testleri
Görsel algı testlerini çocuk gelişimci veya psikoloğu uygular ve yorumlar. Diğer üç basamaklı muayeneyi konusunda uzmanlaşmış göz hekimi yapar.
RUTİN GÖZ MUAYENESİ: Her göz hekiminin yaptığı gözün ön ve arka segmentinin değerlendirilmesi, görme derecesinin ölçümü işleminden ibarettir. Teşhis, tedavi ve takip amaçlarla uygulanır.
İŞLEVSEL GÖRME MUAYENESİ: Çocuğun günlük yaşamda kullandığı görüşü, bir işi planlama ve uygulamada ki görüşünü değerlendirme işlemidir. Dinamik ortamlarda ve binoküler ( çift gözle bakarken) uygulanır.
AZ GÖRME MUAYENESİ: Yakın çalışma becerileri ve uzağı görme yetmezliğinde
ör: okumak ve tahtayı görmek için görmeye yardımcı optik sistemlerin verilmesi, fizik çevrenin düzenlenmesi, görmenin arttırılması için görsel işlevlerin yönlendirilmesi çalışmasını kapsar.
GÖRSEL ALGI TESTLERİ: Görsel algı testleri, çocuğun kronolojik yaşı ile uyumlu olarak beyne gelen uyaranların kodlanması, hatırlanması, eşleştirilmesi, ayırt edebilme yolu ile tanınması ve uygun motor cevabı verme becerilerini araştırır, test sonuçlarına göre çocuğun olgunluk derecesini belirler.
Bu çalışmalardan sonra gerekli ayarlamalar teşhise göre değil, çocuğun değerlendirme ve izlenme sonuçlarına göre yapılmalıdır. Her çocuğun programı kendine özeldir.
SEREBRAL PALSİLİ ÇOCUKTA GÖRME BOZUKLUĞU OLDUĞUNA DAİR BELİRTİLER NELERDİR:
- Anne ile göz teması kurmaz, anneyi takip etmez
- Işıklı cisimlere bakar, takılır,
- Gün içinde görmeleri değişkendir. Bir görür gibi, bir görmez gibi davranırlar.
- Gözlerinin ucu ile bakarlar,
- Hareketli cisimler daha çok ilgilerini çeker,
- Renk görme bozulmamıştır, özellikle sarı ve kırmızı rengi severler,
- TV de ağır hareketli programları severler,
- Eşyaları yer değiştirince hırçınlaşırlar,
- Büyükleri ve büyüklerle sohbeti severler,
- Kalabalık mekanları, alışveriş merkezlerini sevmezler,
- Derinlik hisleri gelişmemiştir,
- Baktıkları cisme yaklaşırlar,
- Yeni cisim ve eşyaları kullanmak istemezler,
- Karmaşık ortamlarda görmeyi kullanmada zorlanırlar .
SONUÇ: Serebral palsi de görme bozuklukları hareket bozukluklarına eşlik eden çok önemli bir süreçtir. Görmenin gelişimin her basamağındaki önemi dolayısı ile serebral palsi teşhisi alan her çocukta eş zamanlı olarak görmenin değerlendirilmesi yapılmalı ve disiplinler arası bir yöntemle çocuğun görme re/-habilitasyon programı ivedi olarak başlatılmalıdır. Görmenin re/-habilitasyonunun okul yıllarına ertelenmesi çocuğun gelişiminin her basamağında çok önemli zaman kaybına neden olur.